سینمای نو > سرویس سینما > نرگس محمدی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " و به نقل از روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی ، دکتر واعظی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات جهاد دانشگاهی در این نشست با اشاره به اینکه به حوزه فرهنگ بر مبنای یک عدالت فرهنگی نگاه میکنیم، گفت: ما یک حوزه پژوهشی با عنوان اخلاق اجتماعی داریم که به سنجش و پیمایش اخلاق اجتماعی میپردازد.
وی ادامه داد: میخواهیم از فرهنگ یک تصویر مطلوب ارائه دهیم، به همین دلیل برای ارزیابی وضع موجود باید متغیرهای مورد سنجش را مشخص کنیم.
واعظی ضمن تاکید بر اینکه نگاه ما به مقوله سینما همانند نگاه به فرهنگ و سنجش فرهنگی است، اظهار داشت: با همین نگاه میخواهیم ببینیم ذائقه سینمایی ایرانیان در طول سالهای بعد از انقلاب چه فرایندی را طی کرده است. به گفته وی، حضور زنان در سینمای ایران در سال های اولیه سینمای پس از انقلاب کمرنگ بوده است.
دکتر محمود اربابی معاون توسعه و فناوری سازمان سینمایی نیز در این نشست گفت: امروز بعد از ۴۰ سال، حداقل در ۵ دانشگاه بزرگ کشور رشته سینما تدریس می شود و اغلب هنرمندان، کارگردانان و فعالان حوزه سینما تحصیلات آکادمیک دارند، که این امر نشانگر رابطه منطقی میان سینما و دانشگاه است.
وی ادامه داد: وقتی درباره این ارتباط صحبت می کنیم باید پیش فرضهایی را در نظر داشته باشیم. چرا که نمی توان به صورت مطلق رابطه سینما با دانشگاه را به عنوان یک صنعت تحلیل کنیم و بگوییم رابطهای وجود ندارد.
اربابی با طرح این سوال که آیا سیاستهایی برای تقویت رابطه سینما و دانشگاه طراحی شده است یا نشده؟ عنوان کرد: لازم است به پیش فرضهایی توجه کنیم و دوستانی که قرار است این کار را انجام دهند گزارشی را درباره موضوع ارائه کنند. این گزارش میتواند زمینهای برای معنا پیدا کردن چالش دیدگاه ها باشد. اگر در این گزارش همه چیز خوب است، بالطبع چالشی اتفاق نیفتاده است. وقتی نقشها به درستی ایفا نمیشود، آنجا یک چالش است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: متاسفانه در دانشگاهها و در سطوح پایین کاردانی، کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد درسی به عنوان روش تحقیق که درس اصلی برای ورود به فضای آکادمیک است وجود ندارد.
معاون توسعه و فناوری سازمان سینمایی با اظهار اینکه متولی پژوهش فقط دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی است توضیح داد: در دانشگاه تأکید شده که هیچ پژوهشگری نمیتواند بدون تسلط و شناخت به زمینهای که در آن میخواهد پژوهش کند فعالیت پژوهشی را بپذیرد.
اربابی تصریح کرد: بنابراین با متخصصانی مواجه هستیم که بر سینما تسلط کافی دارند اما بر روشهای پژوهشی تسلط ندارند، و از سوی دیگر پژوهشگران ارزشمندی داریم که مسلط بر مسائل سینمایی نیستند؛ در واقع هرکسی کار خودش را انجام میدهد و در نهایت توقع داریم که هم افزایی اتفاق بیفتد.
وی ضمن اشاره به برگزاری جلسات با دانشگاهیان و سینماگران و انجام پژوهشهای مختلف ادامه داد: مهم این است بتوانیم این دو وجه را به هم نزدیک کنیم و به مفاهمه دست یابیم. امسال همه را موظف کردیم تا پژوهش را بدون کارشناس سینمایی انجام ندهند تا بر اساس این فرایند مفاهمه نزدیک شود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: در سینما دو بعد پر فروشترین و پر بینندهترین را در سال در نظر میگیریم. یعنی ما فیلمهایی داریم که ببیننده بیشتر ، اما آمار فروش کمتری دارند که به قیمت بلیت و تعداد سینماهایی که در اختیار داشتند، بستگی دارد. در پژوهش اگر در انتخاب مقولاتی که میخواهیم ارزیابی کنیم به اشتراک نظر نرسیم، نمیتوانیم پژوهش خوبی ارائه دهیم. پژوهش حتما باید مبتنی بر یک اصولی باشد تا سینماگر را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
اربابی تاکید کرد: وقتی جدول همه فیلمهای پر فروش سال های اخیر را نگاه میکنیم با تنوع گونه که در جامعه وجود دارد مواجه می شویم. وقتی در فیلمی، یک نوع تفکر و یک ژانر پشت هم تولید میشود، باید تعجب کرد. وقتی با یک مجموعه متفاوتی مواجه می شویم باید خوشحال باشیم که یک جامعه پویا با احساسات، تمایلات و سلایق صریح و روشن داریم.
اربابی همچنین گفت: اگر شما این سوال را از حوزه هنری کنید به شما حق میدهم، حوزه هنری اگر فیلمی بسازد و نتواند جایزه بهترین فیلم فجر را بگیرد در حقیقت اسناد بالادستی کارش ایراد دارد.
این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه سینما به معنای مجموعهای از آدمها که بخش خصوصی نیز در آن موثر است تعهد ندارد سیاستهای حوزه هنری را اجرا کند. تعهد دارد مخالف مقررات کشور فعالیت نکند، گفت: طبیعی است حوزه هنری، بنیاد سینمایی فارابی، وزارت ارشاد و نهادهایی که متولی پاسخگویی به اسناد بالادستی هستند در این بخش مورد سوال واقع شوند. تازه این در رقابت آزاد است، یعنی اگر دولت در بخش خصوصی با یک فیلمساز و یک هنرمند بخواهد قهر کند درست نیست.
دکتر فاطمه عزیزآبادی فراهانی معاون پژوهش و فنآوری واحد علوم و تحقیقات تهران نیز گفت: دانشگاه به عنوان یک نهاد علمی و تخصصی در حوزه سینما، چه در بخش نهادهای سیاستگذار و چه در بخش نهادهای اجرایی، وظیفه دارد در حوزه هنر رسالتهای خود را تعریف کند.
دکتر عزیزآبادی فراهانی ادامه داد: گزارشی که از ابتدای انقلاب تاکنون در سینمای انقلاب ارائه شد بیشتر بحث روایت گری بوده است. یعنی سینما آمده جامعه را روایت کرده، اما امروز حرف از پژوهش و ضرورت پژوهش می زنیم. در صنعت سینما، بحث ما این است که سینما صرفا روایت گر جامعه بوده و ذائقه مخاطب را نشان دهد یا نه با یک رویکرد کلان فرهنگی دنبال این هستیم که پژوهش و دانشگاه به کمک سینما بیاید و سینما ذائقه ساز باشد و هدایت گر.
معاون پژوهش و فنآوری واحد علوم و تحقیقات تهران توضیح داد: باید در این پیوندها دنبال تفاهم باشیم. اگر قرار است تفاهمنامهای باشد، قرارداد همکاری شکل گیرد. اگر قرار است هدایت شود خروجی دانشگاهها از جمله پایان نامهها و پروژههای دانشگاهی در قالب پژوهش های تحقیقاتی باید به سینما کمک کند.
وی تاکید کرد: در بحث دیپلماسی فرهنگی و عمومی و به طور خاص دیپلماسی سینما باید روایت گر انقلاب، حافظ منافع انقلاب اسلامی و مدافعی برای هویت ملی ایرانیان باشد و این امر نکته مهمی است.
عزیز آبادی فراهانی افزود: معتقدم که ما در بخش ارتباطی که بین حوزههای مختلف فرهنگ و هنر با رویکرد تخصصی میتوانیم دنبال کنیم باید به این سمت برویم که نهادهای سیاستگذار در عرصه فرهنگ و هنر و همین طور نهادهای متولی با رویکرد مهندسی فرهنگی بتوانند کل جریان فرهنگی را مدیریت کنند. مدیریت فرهنگی را به عنوان یک رویکرد کلان ببینیم تا در بحث پژوهشی دچار مشکل نشویم. آیا این بحث در حیطه متولیان و مدیران فرهنگ و هنر یا در حیطه سیاستگذاران است. مدیریت فرهنگی باید به این سمت برود که از ظرفیت سیاستگذاری و مهندسی فرهنگی و اجرای نهادهای مجری و مدیریتی استفاده کند.
عدم به کارگیری پژوهشهای کاربردی در نگارش فیلمنامهها، یکی از معضلات سینمای ایران است
علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در این نشست تخصصی با بیان اینکه سینما محصول تمدنی است که احساس پژوهش در آن شکل میگیرد، گفت: با توجه به اینکه صنعت سینما با شتاب در حال پیشرفت است، پژوهش می تواند مانند موتور محرکهای به رشد آن کمک کند.
وی افزود: در سینمای ایران پژوهشهای ارزشمندی در ارتباط با خود سینما داشتهایم ولی متأسفانه کمتر شاهد پژوهشهای کاربردی که منجر به تولیدات سینمایی فاخر و ارزشمند شود، بودهایم.
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی یکی از معضلات سینمای ایران را عدم به کارگیری پژوهشهای کاربردی در نگارش فیلمنامهها و در نتیجه تولیدات سینمایی بیان کرد و ادامه داد: شاید دلیل این امر را بتوان در مقرون به صرفه نبودن بکارگیری پژوهشهای کاربردی در شرایط حاضر برای
سینماگران دانست. از آنجایی که سینماگران ما نتایج شیرین پژوهش کاربردی را در اثر تولیدی خود مشاهده نکردهاند، در نتیجه برای آن هزینهای نمیکنند.
وی افزود: معتقدم برای افزایش تولیدات فاخر و ارزشمند، لازم است که نهادهایی مثل فارابی، حوزه هنری و دانشگاهی در زمینه بکارگیری پژوهشهای کاربردی در تولیدات سینمایی سرمایه گذاری کنند.
مهندس سیدمحمد حسینی مدیر مرکز تولید متن موسسه سوره سینمای مهر؛ نیز در این نشست یادآور شد: وجه رسانهای سینما پیشگامتر است. و با فاصله ای از جامعه میتواند حرکت کند اما آنچه که سینما باید انجام دهد اینست که بتواند قدری از جامعه و انگیزههای مخاطب جلوتر رود. مثل سینمای علمی تخیلی که در سینمای ایران وجود ندارد.
وی افزود: برای رسیدن به تراز مطلوب نیاز به حرکت دو طرفه داریم. فضای علمی و پژوهش کارهایی انجام میدهد که فضای سینما به آن احساس نیاز نمیکند و بدیهی هم هست. یعنی اگر بخواهند کار تاریخی بسازند خودشان اقدام میکنند و احساس نیاز به پژوهش نمی کنند.
مهندس سیدمحمد حسینی تاکید کرد: هرگز در فضای پژوهشی احساس نیاز نشده تا پیش قدم شده و پیشنهاد دهند که کدام اثر هنری تولید شود. پژوهش اگر سایه وار باشد احساس نیازی از سوی هنرمندان به وجود نمی آید.
شهاب الدین عادل نیز در این نشست اظهار کرد: از بدو انقلاب که فارغ التحصیل در رشته سینما شدیم به جای فیلمسازی نیرو تربیت کردیم و مدیریت انجمن سینمای جوان، دانشکده صدا و سیما، دانشکده سینما و سوره از جمله فضاهایی بود که در آن نیرو پرورش می دادیم.
وی در ادامه با اشاره به پژوهشهای انجام شده در حوزه سینما یادآور شد: سینما امری پیچیده است زیرا سینما نهاد تفریحی است و در سایه مفهوم فرهنگ قرار میگیرد. باید دقت داشته باشیم که فرهنگ دیالکتیک دارد و نمیتواند ثابت حرکت کند و هیچ دو فیلمی از منظر فکری سازنده شباهت نداشته و هیچ دو مخاطبی از یک فیلم یک برداشت نمیکند.
این استاد دانشگاه با اشاره به مباحث مطرح شده درباره دلایل فروش فیلم که در این جلسه بدان اشاره شد یادآور شد: پارامتری که اعلام شد برای فروش کافی نیست و هزاران پارامتر دیگر برای تحلیل فروش در سینمای ایران وجود دارد.
عادل در ادامه تصریح کرد: یکی از مشکلات پژوهش ما در سینما همپوشانی است و مراکزی که ربطی به سینما ندارند مستقل در این بخش فعالیت میکنند.
وی ادامه داد: تعریف پژوهش را در تولید فیلم نیز میبینیم، یک فیلم میتواند یک پژوهش باشد و معتقدم چهار شاخص برای پژوهش وجود دارد: تولید فیلم، تولید نشر و کتاب، تولید نیروی آموزشی متخصص و تولید تکنولوژی.
این استاد دانشگاه توضیح داد: امسال و سالهای قبل شاهد ورود تکنولوژیهای جدید به سینما بودیم و امکانات رایانهای ما تحول یافته اما زود است که به مرحله ایده آل برسیم.
عادل گفت: سوال اصلی این است که چرا همه پژوهش ها زیر پوشش متولیان اصلی انجام نمی شود؟ در عین حال شیوه آموزش و روش تحقیق در دانشگاهها نیز مشکل دارد.
وی با اشاره به پژوهش های کمی مطرح شده در سینما اظهار کرد: جدول ها بیشتر جنبه کمی دارد و ما با امر سینما به عنوان پدیده ای پیچیده روبرو هستیم که نمی توانید الگو سازی بازیگران را از مردم جدا کنید و بسیاری از اتفاقات بر پرده سینما رخ می دهد که در پژوهش ها ممکن است معنی پیدا نکند.
این استاد دانشگاه و کارشناس امور سینمایی با اشاره به راه اندازی مرکز آموزش فیلمسازی در باغ فردوس در اوایل دهه ۶۰ عنوان کرد: در همان سال سه بحث هدایتی، حمایتی و نظارتی مطرح بود و قصد این بود سینمای ورشکسته سال های ۵۶ که محدود به اکران کمپانیهای هالیوودی بود تصحیح شود. از سال ۶۳ بر روی تولید فیلم متمرکز شدند.
عادل ادامه داد: امروز سینمای چهار کشور چین، هنگ کنگ، بالکان و ایران عموما در جشنوارههای جهانی فارغ از سیاسی و غیر سیاسی بودن مطرح هستند.
وی با بیان اینکه مشکل نیرو در سینمای ایران نداریم گفت: موضوع اصلی پژوهش است. نکاتی داریم که باید حل شود. بهتر است پژوهشهای ما زیر چتر متولیان سینما از جمله فارابی قرار گیرد. پژوهش باید با حضور متخصصین انجام شود و پژوهشگران با متخصصان سینما گفت وگو کنند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: پژوهش ها خیلی وقت ها همپوشانی دارد و در بسیاری مواقع پایان نامهها عناوین مشترک دارد، باید همپوشانی از بین برود.
به گفته عادل، فقدان نظارت علمی در سازمان ها و حضور نیروی متخصص در مطالعات وجود دارد و مراکز غیر مرتبط نیز در زمینه پژوهش فعالیت می کنند. دانش دست اندرکاران ما نیز محدود است و باید این گروه آموزش داده شود.
وی تصریح کرد: فقدان دانش برخی مدیران نیز احساس میشود. این امر دائم نبوده اما در برخی ادوار این مدیران به دیپلماسی سینما و ساختارهای صنعت سینما صدمه زدند و به بستن خانه سینما رسیدند و در دوره ای سینما فلج شد.
عادل تصریح کرد: به دلایلی اجازه داده نمیشود پژوهش ها صراحت داشته باشند. من آدم آکادمیک هستم و با صنعت فیلم ارتباط دارم به همین دلیل با صراحت حرف می زنم.
دکتر رها خرازی آذر عضو هیئت علمی دانشگاه و مشاور مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در امور بین الملل و رسانه ها نیز در پاسخ به تمامی چالشهای مطرح شده، یادآور شد: فیلم و سینمای ایران تاثیر و تاثرات زیادی با مضمامین و روندهای بین المللی کشور طی ۴۰ سال گذشته تجربه کرده است.
خرازی آذر تصریح کرد: با این تجربه و با رویکرد سیاستگذاری استراتژیک به نقش، جایگاه و کارکردهای نوظهور فیلم و سینمای کشور، سینمای امروز ایران فضایی برای ظهور و گسترش خلاقیتهای فرهنگی، هنری و تمدنی و همزمان بستری جهت سیاستهای اعلامی در عرصه های منطقه ای، بین المللی و دیپلماتیک فراهم کرده است که مطالعه و پژوهش در این حوزه ها، جملگی از منظر سیاست گذاری استراتژیک آینده فیلم و سینما در ایران بسیار حائز اهمیت است.
مشاور مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در امور بین الملل و رسانه ها افزود: بدین منظور بنیاد سینمایی فارابی در نظر دارد تا طراحی و تدوین چشم انداز و برنامه استراتژیک شیفت از موقعیت کنونی به موقعیت مطلوب فیلم و سینمای کشور؛ تعریف نقشه راه جلب استعدادها در فیلم و سینما؛ تعریف روندها و رویکردهای نوین به فیلم و سینما در کشور و حمایت از تولید و انتشار محتوای مناسب جهت توسعه بین المللی فیلم و سینمای ایران را در یک روند "اندیشگاه دائمی فیلم و سینما" مورد مطالعه، تفکر و محور گفتگوهای مداوم قرار دهد.
در ادامه این نشست سید محمد رضوی تهیه کننده سینما نیز اظهار کرد: اگر قرار باشد در سینماگران نسبت به پژوهش تغییر ایجاد کنیم باید کاری کنیم آنان احساس نیاز به پژوهش کنند. اگر هنرمند احساس نیاز نکند هیچ اتفاقی در پژوهش در حوزه امور هنری نمی افتد و به رفع تکلیف میرسیم.
وی ادامه داد: بین خواسته پژوهشگر و سینماگر تناقض وجود دارد. اگر این تناقض هم ایجاد نشود تضاد منافع اتفاق می افتد.
تهیه کننده ماجرای نیمروز تاکید کرد: پژوهشگر کارش را می کند و باید بداند بالاسر هنرمند نیست بلکه کنار هنرمنداست و اثر هنری که تولید میشود بیشتر مقید به داشتههای هنرمند است تا پژوهش.
رضوی با یادآوری این که باید احساس نیاز را ایجاد کنیم و صرفا به پژوهش وفادار بودن صحیح نیست ادامه داد: پژوهش باید به باورپذیری کمک کرده و اعتبار اثر را بالا ببرد. اگر این اتفاق رخ داده شد از هنرمند بخواهیم پژوهش را مورد توجه قرار دهد.
تهیه کننده فیلم سینمایی لاتاری تاکید کرد: وقتی ما سراغ پژوهش رفتیم و پژوهشگرانی داشتیم که مشاور و بازوی ما بودند نتایج خوبی اتفاق افتاد. در سیانور و ماجرای نیمروز که دو اثر تاریخی بودند می توانستیم بر اساس یک کتاب یا یک خاطره اثر را جلو ببریم اما در کار سیانور، معاون آقای تابش نویسنده آن اثر بودند و ۸۰ کتاب مطالعه کرده و چند صد ساعت فایل صوتی گوش داده و سپس به فیلمنامه رسیدیم.
رضوی ادامه داد: تا اثری همچون سیانور دیده نشود و مخاطب تفاوتش را با اثری که همان سال بر اساس تخیل ساخته شده نبیند نمی توان تفاوت را احساس کند و در نهایت دیدیم مخاطب از فیلمی مانند سیانور استقبال می کند.
وی گفت: هر سال که جلو میرویم جامعه از مطالعه به سمت تجربه در حرکت است و این فاصله هر روز که بیشتر میشود همه تجربه محور می شویم و می خواهیم بر این اساس کار کنیم. همه ذهنیت یک فیلمساز گاه بر اساس یک مورد مشاهداتی مانند دیدن یک معتاد یا یک مورد طلاق بوده و این همان نگاه تجربه محور است، این نگاه از طریق یک اثر به جامعه منتقل میشود.
در ادامه این مراسم نیز ابطحی به اهمیت فناوری در سینمای ایران در ساخت آثار قابل توجه و فروش این آثار اشاره کرد.
حجتالاسلام والمسلمین حجتاله ذاکر معاون فرهنگی و دانشجویی واحد علوم و تحقیقات تهران نیز در این نشست گفت: با توجه به اینکه ۴۰ سال از عمر انقلاب می گذرد باید در تمای عرصهها پختگی را ببینیم که یکی از این عرصهها سینما است.
وی با اشاره به ۱۰ شاخص در سینمای انقلاب اسلامی که فقدان آنها احساس شده و یا ناقص و کمرنگ بوده است یادآور شد: اولین شاخصه معنامحوری است. جریان سازی دومین شاخص است. در داخل، فرهنگ و در خارج از کشور سینمای ما چقدر جریان ساز است، سینمای دفاع مقدس چقدر توانسته مظلومیت ایران را در دوران دفاع مقدس و ترور را به جهانیان معرفی کند؟
این استاد دانشگاه تاکید کرد: دغدغه مندی شاخص سوم است و خیلی از سینماگران ما دغدغه جامعه خود را ندارند. دور اندیشی شاخصه ای دیگر است و باید اثری که ساخته میشود در دور دست ها نیز ماندگار باشد.
حجتالاسلام والمسلمین حجتاله ذاکر با اشاره به دیگر شاخص ها توضیح داد: فیلمساز باید زمانه و آینده را درک کند و بعد از چند سال اشتیاق برای دیدن یک فیلم وجود داشته باشد. چند بعدی نگری شاخصه ای دیگر است و یک فیلم نباید یک نگاه داشته باشد. همچنین انقلابی بودن شاخصه ای دیگر است البته انقلابی بودن با افراط فرق دارد.
وی با بیان اینکه مردمی بودن در تمامی ابعاد شاخصهای دیگر است عنوان کرد: در فیلمسازی، بانی نداریم زیرا سینمای ما مردمی نیست. چرا در جشنواره عمار می بینیم در اختتامیه مردم بانی پذیرایی میشوند؟ جشنواره عمار این را درک کرده، جشنواره فجر چقدر مردمی است؟
این استاد دانشگاه اظهار کرد: نقد پذیری نیز از جمله شاخصههایی است که کمتر دیده میشود و همه بعد از نقد دنبال جواب در ذهنشان می گردند. فاخر بودن اثر نیز از دیگر شاخص ها است و آثار فاخر ما باید به حدی باشد که مخاطب در انتخاب اثر دچار چالش و فکر و تامل شود.
معاون فرهنگی و دانشجویی واحد علوم و تحقیقات تهران گفت: اگر در امور مختلف از جمله سینما پژوهش محور باشیم، این شاخص ها ایجاد میشود.
در این نشست دکتر فاطمه عزیز آبادی فراهانی معاون پژوهش و فنآوری واحد علوم و تحقیقات تهران؛ حجتالاسلام والمسلمین حجتاله ذاکر معاون فرهنگی و دانشجویی واحد علوم و تحقیقات تهران؛ دکتر اربابی عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و معاون توسعه و فناوری سازمان سینمایی؛ مهندس سیدمحمد حسینی مدیر مرکز تولید متن موسسه سوره سینمای مهر؛
دکتر شهاب الدین عادل استاد دانشگاه؛ علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی؛ دکتر رها خرازی آذر عضو هیئت علمی دانشگاه و مشاور مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در امور بینالملل و رسانهها؛ دکتر واعظی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات جهاد دانشگاهی؛ دکتر عطا الله ابطحی مدیر گروه مدیریت رسانه واحد علوم و تحقیقات تهران؛ و سیدمحمود رضوی تهیه کننده سینما به بحث و گفتوگو پرداختند