سینمای نو > سرویس موسیقی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " ، حامد ثابت موسیقیدان و آهنگساز که تاکنون موسیقی فیلم‌های سینمایی بسیاری را ساخته و در کارنامه خود دو سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن برای فیلم‌های «برلین منفی ۷» و «بی همه‌چیز» را دارد، روز گذشته با حضور در مرکز نبشی از اولین آلبوم موسیقی خود رونمایی کرد.
در ابتدای مراسم، حامد ثابت به مخاطبان آلبوم توصیه کرد که قطعات آلبوم را با صدای بلند (شبیه و هم‌اندازه با صدای خود پیانو) بشنوند؛ چرا که ظرفیت‌های صوتیِ موجود در آن، با صدای بلند، مشخص و شنیده می‌شود. ثابت پس از قدردانی از همکاری و همراهیِ احسان رسول‌اف، در پایان صحبت‌های کوتاهش، از احمدرضا اسماعیلی، آهنگساز و نوازنده تازه درگذشته یاد کرد. این آهنگساز گفت: «در این سال‌ها که مشغول کار روی شطحیات بودم، خیلی با احمدرضا در این‌باره حرف زدم و متاسفم که احمدرضا این‌جا نیست.»
محمد پرویزی، منتقد هنری، نویسنده و فیلمساز نیز در جایگاه سخنران در این رونمایی حاظر شد و از رسالت موسیقی گفت. او که رسالت موسیقی را بالاتر از بستری برای به‌لذت‌رساندن مخاطب و آن را مسیری برای تعمق و تفکر می‌دانست، گفت: «تجربه‌ی تازه‌ی حامد ثابت، ما را به لایه‌های معنایی دیگری می‌برد و فضایی برای فکرکردن ایجاد می‌کند. این قطعات موسیقی از پسِ تجربه‌ای فردی و متکی بر خاطره‌ای شخصی شکل گرفته است. انگار که قطعات «شطحیات»، از منظر خاطره و تجربه فردی به تاریخ نگاه می‌کنند. قطعات این آلبوم برای پیانو تنظیم شده‌اند، اما هم‌زمان از موسیقی ایرانی وام گرفته‌اند. در واقع این قطعات، استمرار موسیقی‌مان و سنتزِ موجود را که در طول تاریخ با آن مواجه بودیم، نمی‌پذیرند.»
این هنرمند ادامه داد: «این قطعات، پرسش‌هایی را به ذهن متبادر می‌کنند که چرا به ایرانیزه کردن موسیقی رو می‌آوریم، اما تلاشی نمی‌کنیم که آن را به کانسپت دیگری ببریم؟ یا چرا باید به موسیقی‌ای برسیم (به‌خصوص درباره موسیقیِ تلفیقی) که الزاماً متکی به سنت خودمان باشد؟ به‌عنوان مثال، ما انگار به‌طور ضمنی، جدلی داریم که پیانو ، ساز ما و برای ما نیست و با همین روحیه و نگاه، جهانی فکرکردن را به‌تعویق می‌اندازیم.»
پرویزی توضیح داد که می‌خواهد به بهانه تجربه تازه حامد ثابت که یک‌جور برخورد تازه با گذشته موسیقی‌مان محسوب می‌شود، سؤال‌هایی را درباره نسبت آثار موسیقیایی با مفاهیمی چون «گذشته» ، «تاریخ» ، «سنت» و «خاطره» عنوان کند. پرویزی در این سخنرانی، با اشاره به جملات و آرای فیلسوف‌ها و نظریه‌پردازانی چون جورجو آگامبن، پل ریکور و والتر بنیامین مبحث را ادامه داد.
او گفت: «نباید استمرارِ گذشته را پذیرفت؛ باید در آن شکاف و پارازیتی ایجاد کرد. اصلاً تاریخ با همین مکث‌ها و ایستادن‌ها در مقاطع مختلف معنا پیدا می‌کند. استمرارِ بی‌وقفه را نمی‌شود تاریخ دانست. استمرارِ گذشته، آن (گذشته) را به سنت تبدیل می‌کند و سنت، گذشته را برای همیشه در خودش منجمد می‌سازد و اجازه‌ی آزادسازی انرژی‌اش را نمی‌دهد. به‌عبارت دیگر، تاریخ یا سنت، گذشته را مصادره می‌کنند و تنها یک وجه از آن را به‌نمایش می‌گذارند.»
علی احمدی‌فر، آهنگساز، کارشناس و مدرس موسیقی، نیز در ادامه مراسم با قدم گذاشتن به جایگاه سخنران از بحران‌های موسیقی امروز ایران یاد کرد. او درباره بحران آهنگسازی گفت: «در دهه‌های قبل در ایران، در مدیوم موسیقی مشکل نوازنده و اجرا داشتیم، اما امروز، حداقل درباره سازهای متداول و شناخته شده با محدودیت نوازنده روبه‌رو نیستیم؛ آن‌چه محدودیت و مشکل ایجاد کرده، وجود و حضور آهنگساز و تفکر جدید در موسیقی است.»
بحران دومی که این مدرس موسیقی به آن اشاره کرد، سردرگمی جریان موسیقی ایران بود؛ این‌که درست و دقیق نمی‌دانیم ادامه موسیقی مدرن اروپا هستیم یا موسیقی ایرانی؟ و اصلاً ایا باید ادامه‌‌روی جریانی در گذشته بود؟
احمدی‌فر در بخش بعدی سخنرانی‌اش، در مراسم رونمایی از آلبوم «شطحیاتِ» حامد ثابت، با توضیح روندهای موجود در تاریخ موسیقی جهان، موجودیت دو نوع هنر در مدیوم موسیقی را عنوان کرد: «در نوعی از موسیقی که در مقاطعی وام‌دارِ هنر برای هنر بود، احساس و عاطفه‌ای در کارها وجود نداشت؛ آن‌چه دیده و شنیده می‌شد، مجموعه‌ای از روندها و فرمول‌های ریاضی در موسیقی بود. آن موزیسین‌ها تنها به‌پشتوانه ریاضیات و فرمول‌ها و روی کاغذ می‌توانستند خودشان را به موسیقی متصل بدانند. اما در دنیای هنر برای آفرینش، خلق و پشتوانه فکری و هنری است که در اولویت قرار می‌گیرد.»
علی احمدی‌فر، پس از این اشاره‌ها، با ارائه تعریفی از آهنگسازی ایرانی، روی «شطحیات» متمرکز می‌شود و آن را اثر یک مؤلف می‌داند. او در این‌باره گفت:«آهنگسازی ایرانی، یعنی کمپوزیسیون مؤلف و روایتی بداهه از موسیقی یک ناحیه و ترکیبی متضاد از اجزای آن» او این تعریف را برای مؤلف‌خواندن «شطحیات» و توضیح نسبتش با موسیقی ایرانی ارائه می‌دهد.
این مدرس موسیقی، آلبوم حامد ثابت را تلفیقی از تکنیک‌های موسیقی کلاسیک و مدرن می‌داند، که میراث‌دار تاریخ موسیقی ایران و متکی به تجربه و تاریخ است. او ادامه داد: «آلبوم «شطحیات» مانند اثر انگشت مؤلف است. البته این انگشت، به کالبدی متصل است که میراث تاریخ است و ژنتیک گذشتگان را در خود به یادگار دارد. در «شطحیات» میراث موسیقی ایران و عوامل متضاد، یک‌جا گرد هم آمده، اما کمپوزیسیون آن منحصربه‌فرد است. نمی‌توان آن را ادامه کمپوزِرهای ایرانی دانست. آهنگساز معاصر، به تاریخ معاصر به چشم تجربه نگاه کرده و بدون جانبداری از منش و ایسمِ تاریخی، تکنیک آن را فراگرفته و عناصر تألیفی خود را در آن ظاهر کرده است. «شطحیات»، تاریخی به قدمت تاریخ موسیقی ایران دارد و تکنیک‌های معاصر و مدرن و کلاسیک را یک‌جا در خودش جا داده است.»
در این مراسم چهره‌هایی چون محمدرضا اصلانی، محمد پرویزی، علی احمدی‌فر، ستار اورکی، فردین خلعتبری، آریا عظیمی‌نژاد، هادی ثابت، حامی حقیقی، کیوان میرهادی، رضا فرهادی، کاوه میرحسینی، شهرام صارمی، نیما روشن، سهراب خسروی، ابراهیم ایرج‌زاد، سینا صدقی، شروین عباسی، آسو کهزادی و چندین‌تن از اهالی هنر و موسیقی به‌عنوان مهمان حضور داشتند.
حامد ثابت که در کارنامه خود موسیقی متن فیلم‌های شناخته‌شده‌ای چون «تنگه‌ی ابوقریب»، «پرسه در مه»، «این‌جا بدون من» و چند فیلم دیگر را دارد، برای دو فیلم «برلین 7-» و «بی‌همه‌چیز» در سال‌های ابتدایی و انتهایی دهه نود، موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن از جشنواره فجر شده است. حالا و بعد از تجربه‌های متفاوت و متعدد سینمایی، آلبوم «شطحیات» سرآغاز فصل تازه‌ای در زندگی هنری این آهنگساز به‌حساب می‌آید.
چاپ 
ارسال به دوست
