سینمای نو > سرویس سینما

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " ، دکتر روح الله حسینی ؛ مدیر کل دفتر مطالعات و توسعه دانش و مهارت های سینمایی سازمان سینمایی ، اعضای افتخاری باشگاه ، اعضا شورای مركزی كانون فیلمنامه نویسان و تنی چند از اعضای کانون فیلمنامه نویسان از جمله حاضران بودند.

در بخش اول این نشست محمود آیدن با اشاره به چگونگی ایده پردازی در آغاز نگارش فیلمنامه اشاره كرد:«از نظر من مشکل سینمای ایران ایده و ایده پردازی است. ما هنرمند کم داریم چرا که هنرمند قطعاً دارای خلاقیت است در غیر این صورت تبدیل به هنرکار می شود. ایده به زیرگروه های مختلف تفکیک می شود ؛ ایده های مخصوص سینمای خاص، ایده های سینمای عام و گروه سوم که ایده های دوگانه است و بهترین نمونه این گونه فیلمنامه ها متعلق به اصغر فرهادی است که فیلم هایش هم مخاطب عام دارند هم مخاطب خاص.»

ایده پرداز "یك شب" ادامه داد:«از نظر من ایده در فیلمنامه نویسی همه چیز است و باید در این مرحله مخاطب سنجی صورت بگیرد که هر ایده مناسب چه گروه مخاطبی است؟ حتی می توان از فیلم "گنج قارون"هم فیلم هنری ساخت. ایده از این نظر اهمیت دارد که حتی وقتی به فیلم مهم و تأثیرگذاری مثل "گذشته" هم نگاه می کنیم می بینم اگر با ایده آن بازی شود می توان قصه های زیادی خلق کرد. مثلاً اگر شخصیت احمد به جای فرانسه به یک روستا می رفت یا همسر فرانسوی او به ایران می آمد و... در واقع به تعداد آدم های روی زمین می توان زایمان ایده های مختلف داشت.»

ایده پرداز "باد ما را خواهد برد" افزود:«یکی از راه های ایده پردازی، تیترنویسی است. این روش خلاقیت های ذهنی را پرورش می دهد و می توان از طریق تیتر به ایده رسید. تمرین دوم، نوشتن خلاصه چند خطی فیلم هایی است که می بینیم. سریالی که پخش آن 40 سال در آمریکا ادامه پیدا كرد تنها به یک ایده سه خطی بازمی گشت و این ایده سالها مردم جهان را سرگرم کرد.»

آیدن در پاسخ به این پرسش که (برای بیان ایده های سه خطی از چه روشی باید استفاده کرد؟) گفت:«هنر، اثر انگشت روح ما است. قطعاً همه ما از فیلم هایی که در زندگی دیده ایم تأثیر گرفته باشیم اما تمرین می تواند به این اتفاق کمک کند.»

در بخش دوم این نشست، منوچهر محمدی درباره مبحث تهیه کنندگی و انتخاب ایده مناسب برای ساخت یك فیلم سخنانش را این چنین آغاز كرد:«همه چیز از ایده شروع می شود و این ایده است که تکلیف همه چیز را روشن می کند.»

تهیه كننده و طراح اولیه "میهمان داریم"ادامه داد:«من اصولاً تمایل زیادی به تماشای فیلم خارجی ندارم. حس من از دیدن یک فیلم خارجی مثل بلع یک غذای دوباره است چراکه قدرت فکر کردن را از فرد می گیرد و می تواند او را ناخودآگاه به سمت کپی برداری ببرد. بیشتر ترجیح می دهم درباره فیلم ها بخوانم و در بسیاری از موارد خلاصه داستان های چند خطی برای من تبدیل به جرقه های ایده پردازی برای نگارش فیلمنامه شده اند. ادبیات الهام بخش مناسبتری برای فیلمنامه نویسان و سینماگران است.»

تهیه کننده و طراح اولیه "طلا و مس" اشاره كرد:«خاطرم هست آقای ابراهیم حاتمی کیا بعد از ساخت "دیده بان"، "مهاجر"و "وصل نیکان" با من تماس گرفت و قرار شد همدیگر را ببینیم و طبعاً منهم استقبال کردم. طرح و ایده هایی مطرح شد كه آنها را نپسندیدم اما همینطور که با هم گپ می زدیم از آشنایی اش با آقای مصطفی رزاق کریمی در مراحل تحقیق یكی از فیلم هایش صحبت کرد. وقتی درباره موقعیت یك دانشجوی ایرانی در اتریش و مواجهه با ورود رزمندگان شیمیایی به این كشور و برخورد او با این قضیه صحبت كرد، گفتم این ایده خوبی برای یک فیلم است كه این ایده به فیلمنامه "از کرخه تا راین" تبدیل شد و خوشبختانه هم مخاطب عام فیلم را دوست داشت هم مخاطب خاص.»

تهیه كننده و طراح اولیه "مارمولك" افزود : «فیلمنامه نویسی یک کار تخصصی است اما لزومی ندارد حتماً یک فیلمنامه نویس از (الف) تا (ی) یک فیلمنامه را به تنهایی بنویسد. من شخصاً حاضرم دستمزد جداگانه به فردی بدهم که مهارت خاصی مثلاً در دیالوگ نویسی، طنزپردازی و ... داشته باشد و بتواند غنای فیلمنامه را افزایش دهد.»

محمدی در بخش دیگری از صحبت هایش گفت:«من تا بحال با این مورد مواجه نشده ام که یك ارگان دولتی به من سفارش ساخت فیلمی درباره فلان ایده را بدهد و من عیناً همان کار را انجام داده باشم. البته پیش آمده که با فیلمنامه كامل و آماده مواجه شده ام كه آن را رد کرده ام. اساساً اهل هنر باید نوعی رندی داشته باشند تا سوژه، فکر و حتی تشکیلات دولتی را مال خود کنند و با نگاه خودش کار کنند. در چنین شرایطی است که کار لذت بخش و حاصل کار رضایت بخش می شود.»

آخرین بخش این نشست بخش "انتقال تجربه" بود كه با حضور سیروس الوند برگزار شد و فیلمی كوتاه از آثار این فیلمنامه نویس- كارگردان به نمایش درآمد.

سحر عصرآزاد ؛ مجری این بخش، صحبت را با نگاهی به كارنامه الوند آغاز و اشاره كرد:«شما در سینمای قبل از انقلاب فعالیت خود را به عنوان منتقد در مجلاتی مثل "ستاره سینما" و "فردوسی" آغاز كردید و بعد وارد عرصه فیلمنامه نویسی شدید. بعد از نگارش بیش از 15 فیلمنامه اولین فیلمتان را ساختید. تجربه فیلمنامه نویسی چه نقشی در ساخت اولین فیلمتان داشت؟»

نویسنده و كارگردان "یكبار برای همیشه" اشاره كرد:«شرایط سینما در اوایل دهه 50 بسیار متفاوت بود. شاید آن زمان فقط من و علیرضا داودنژاد بطور جدی و مستمر فیلمنامه می نوشتیم. شرایط آن زمان برای فیلمنامه نویسی تأسف برانگیز بود اما متأسفانه هنوز هم این روال به شکلی دیگر ادامه دارد. به نظرم در سینما تنها جایی كه خلاقیت معنا پیدا می کند فیلمنامه نویسی است. فیلمنامه نویس در یک جزیره تنها است و در تمام این سالها به لحاظ مادی و معنوی مهجور بوده است.»

كارگردان "زن دوم" ادامه داد«از دهه 30 بسیاری متوجه شدند سینمای ایران نیاز به فیلمنامه دارد اما متوجه نشدند که به فیلمنامه نویس هم نیاز دارد و در نهایت افرادی پیدا شدند که دیالوگ می نوشتند. من سینما را از نوجوانی شروع کردم و همه چیز را با چشم و گوش باز به شكل تجربی آموختم. هر چند در مدت طولانی فعالیت در سینما با اتفاقات عجیبی مواجه شدم و یكباره تمام سابقه من تبدیل به سوء سابقه شد.»

الوند در پاسخ به این پرسش که (چه اتفاقی افتاد كه ابتدا فیلمنامه های آثارتان را خودتان می نوشتید و از جایی به بعد با فیلمنامه نویسان مستقل همكاری كردید؟) گفت:«من كارم را با فیلمنامه های خودم شروع کردم اما بعد از انقلاب ممیزی بسیار تأثیرگذار شد و من فیلمنامه هایی داشتم که مجوز نداشت و این اتفاق باعث شد فیلمنامه هایی که مجوز داشت برای ساخت انتخاب شوند. یک بار طرحی داشتم که فکر کردم اصغر فرهادی بهتر می تواند آن را بنویسد اما او گفت برای نگارش این فیلمنامه یک سال زمان می خواهد كه برای من زمان زیادی بود و در نهایت نتوانستیم همکاری کنیم. اساساً من اصراری ندارم حتماً خودم فیلمنامه بنویسم بلكه از من می خواهند که بنویسم.»

نویسنده و كارگردان "دست های آلوده" ادامه داد:«تفاوت فیلمسازان در نوع نگاه آنها و ایده ها و قصه هایشان است. این ویژگی است که آنها را از هم متمایز می کند. فیلمنامه نویسان ما باید بسیار مطالعه كنند و رمان بخوانند بخصوص وقایع نویسی هم می تواند به نگارش فیلمنامه کمک کند.»

الوند در بخش دیگری از صحبت هایش گفت:«با نمایش هر فیلم انگار مردم در یك رفراندوم شرکت می کنند و بهترین سانسورچی خود مردم هستند. آنها می گویند از چه فیلمی خوششان آمده و مهر تأیید به کار یک کارگردان می زنند.»

در پایان این نشست با اهدای لوح سپاس از سوی كانون فیلمنامه نویسان سینمای ایران به میهمانان این نشست از سیروس الوند، منوچهر محمدی و محمود آیدن تقدیر شد.

سومین نشست باشگاه فرهنگی آموزشی كانون فیلمنامه نویسان سینمای ایران كه ساعت 15 در سالن سیف الله داد خانه سینما آغاز شد تا ساعت 19 به طول انجامید. به این ترتیب پرونده فصل اول كار باشگاه فرهنگی آموزشی كانون فیلمنامه نویسان سینمای ایران با برگزاری سه نشست در فصل پاییز بسته شد.